Deniz canlı kaynakları ve deniz ekosistemlerinin korunması, sürdürülebilir mavi ekonomi politikalarının ve deniz hukuku uygulamalarının temel bir parçasıdır. DEHUKAM, bu alanda yürüttüğü çalışmalarla, deniz biyolojik çeşitliliğinin korunması, balıkçılık faaliyetlerinin düzenlenmesi ve deniz çevresi üzerindeki insan kaynaklı etkilerin azaltılması gibi konulara odaklanmaktadır. DEHUKAM Türkiye’nin uluslararası hukuk kurallarından doğan yükümlülüklerini yerine getirmesine hukuki destek sağlamaktadır. DEHUKAM tarafından Türk deniz yetki alanlarında balıkçılık yönetimi, deniz koruma alanlarının oluşturulması ve iklim değişikliğinin deniz ekosistemlerine etkileri gibi konularda bilimsel araştırmalar ve eğitim programları yürütülmektedir. DEHUKAM’ın çalışmaları, Türkiye’nin deniz canlı kaynaklarının sürdürülebilir kullanımına ve deniz ekosistemlerinin uzun vadeli korunması için ulusal ve uluslararası düzeyde etkili politikalar geliştirilmesine katkı sağlamaktadır.
1- Sürdürülebilir Balıkçılık ve Su Ürünleri
Sürdürülebilir balıkçılık, denizlerdeki balık stoklarının tükenmesini önlemeyi, deniz ekosistemlerini korumayı ve gelecek nesiller için bu kaynakların devamlılığını sağlamayı hedeflemektedir. Uluslararası deniz hukuku kuralları, sürdürülebilir balıkçılığın hukuki temelini oluşturarak devletlere balıkçılık faaliyetlerini düzenleme, yabancı gemilerin balıkçılık kurallarına uymasını sağlama ve uluslararası iş birliği yapma yükümlülükleri getirmektedir. Deniz hukukunun temel ilkeleri, münhasır ekonomik bölgelerde balıkçılık haklarının korunmasından, açık denizlerdeki balık stoklarının ortak yönetimine kadar geniş bir alanı kapsamaktadır. Ayrıca sürdürülebilir balıkçılık ilkeleri, balıkçılık faaliyetlerinin çevresel etkilerini azaltmak ve deniz ekosistemlerini bütüncül bir yaklaşımla korumak için ulusal ve uluslararası düzenlemelerin oluşturulmasını teşvik etmektedir. Bu bağlamda deniz hukuku, sürdürülebilir balıkçılığı hem yasal bir zorunluluk hem de ekolojik ve ekonomik bir hedef olarak desteklemektedir. Sürdürülebilir balıkçılık faaliyetlerine yönelik proje ve danışmanlık faaliyetleri gerçekleştirmek DEHUKAM’ın öncelikleri arasındadır.
2- Biyolojik Çeşitlilik
Denizlerdeki biyolojik çeşitlilik, ekosistemlerin işlevselliği ve insanlığın refahı için temel bir unsurdur. Biyolojik çeşitlilik, sürdürülebilir balıkçılık, deniz koruma alanları ve ekosistem temelli yönetim yaklaşımlarıyla korunmaktadır. Ancak denizel biyolojik çeşitlilik, habitat tahribatı, aşırı avlanma ve iklim değişikliği gibi tehditlerle karşı karşıyadır. Uluslararası deniz hukuku, biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımını düzenleyen birçok sözleşme ve protokol ile bu alandaki yükümlülükleri belirlemektedir. Türkiye, deniz biyolojik çeşitliliğinin korunması konusunda aktif rol oynamakta, Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi kapsamında aktif rol almakta ve Akdeniz ile Karadeniz’de biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilir yönetimi için ulusal ve uluslararası işbirliklerini güçlendirmektedir. DEHUKAM, denizel biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik alınacak tedbirlere ilişkin hukuki zemin hazırlamaktadır.
3- Deniz Genetik Kaynakları
Deniz genetik kaynakları, deniz organizmalarından elde edilen ve biyoteknoloji, ilaç, tarım ve sanayi gibi çeşitli alanlarda kullanılabilen genetik materyalleri ifade eder. Bu kaynaklar, ekonomik potansiyelinin yanı sıra bilimsel ve çevresel sürdürülebilirlik açısından da büyük önem taşır. Ancak açık denizlerdeki deniz genetik kaynaklarının kullanımı ve paylaşımı, hukuki ve etik zorluklarla karşı karşıyadır. “İnsanlığın ortak mirası” ilkesi ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik uluslararası sözleşmeler, deniz genetik kaynaklarının sürdürülebilir kullanımını ve hakkaniyetli paylaşımını hedeflemektedir. Türkiye, deniz genetik kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir yönetimi açısından Karadeniz ve Akdeniz gibi biyolojik çeşitlilik açısından zengin deniz bölgelerinde stratejik bir konuma sahiptir. Deniz genetik kaynaklarının araştırılması ve ekonomik olarak değerlendirilmesi, bu kaynakların tüketilmemesi ve deniz ekosistemlerinin zarar görmemesi için dikkatle ele alınmalıdır. DEHUKAM, deniz genetik kaynaklarının yönetimi ve paylaşımı ile ilgili hukuki çerçevenin geliştirilmesi konusunda ulusal ve uluslararası düzeyde önemli çalışmalar yürütmektedir. Ayrıca, uluslararası deniz genetik kaynakları müzakerelerine katkı sunarak, Türkiye’nin bu alandaki hak ve sorumluluklarını belirlemeye yönelik bilimsel altyapı hazırlamaktadır.