Günümüzde dünya ticaretinin yaklaşık %90’ı deniz yoluyla gerçekleştirilmektedir. Sektörde yapılan güncel düzenlemeler hem ekonomik sürdürülebilirliği hem de olumsuz çevresel etkilerin azaltılmasını amaçlamaktadır. Uluslararası Denizcilik Örgütü tarafından deniz taşımacılığı için geliştirilen düzenlemeler ve teknik standartlar, sürdürülebilir deniz taşımacılığı ve deniz çevresinin korunmasına destek olan bir çerçeve sunmaktadır. DEHUKAM’ın iletişim içerisinde bulunduğu yabancı paydaşları ile uluslararası etkileşim kabiliyeti, dünya ticaretinin tatbikatında önemli bir yeri olan uluslararası deniz yolu taşımacılığının geliştirilmesi, eksik yönlerinin tespiti ve deniz ticareti kurallarının uyumlaştırılması sürecinde oldukça önem arz etmektedir. DEHUKAM, deniz ticareti ve taşımacılığına ilişkin hukuki düzenlemelerin geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin artırılması amacıyla çalışmalar yürütmektedir. DEHUKAM’ın bu alanda öne çıkan öncelikli alt odak alanları ise; Yeşil Liman Uygulamaları, Deniz Ticareti Sözleşmeleri, Karbonsuzlaştırma ve Emisyon Ticaret Sistemi, Deniz Taşımacılığı ve Uluslararası Ticarettir.

1- Yeşil Liman Uygulamaları

Yeşil liman uygulamaları, çevre dostu teknolojilerin ve enerji verimliliği çözümlerinin limanlara entegre edilmesini ifade etmektedir. Bu uygulamalar, karbon emisyonlarını azaltmayı, kaynak kullanımını optimize etmeyi ve sürdürülebilir lojistik çözümler sunmayı hedeflemektedir. Türkiye, limanlarını çevresel sürdürülebilirlik ilkelerine uygun şekilde dönüştürerek uluslararası deniz taşımacılığı sektöründe daha güçlü ve rekabetçi bir konuma gelmeyi hedeflemektedir. Bu çerçevede, yenilenebilir enerji kullanımı, atık yönetimi ve dijitalleşme gibi yenilikçi yaklaşımlar öne çıkmaktadır. Yeşil liman projelerinin hukuki altyapısını destekleyecek araştırmalar DEHUKAM’ın öncelikli çalışma alanlarındandır.

2- Deniz Ticareti Sözleşmeleri

Deniz ticareti ve taşımacılığı deniz ticareti sözleşmeleri ile yürütülmektedir. Bu kapsamda gemi kira, çarter ve navlun sözleşmeleri ile gemi satış sözleşmeleri deniz ticareti ve taşımacılığının günlük işleyişinin önemli bir parçasıdır. Bu sözleşmelerde tarafların hak ve yükümlülüklerinin belirlenmesi muhtemel uyuşmazlıkların önlenmesi ve çözümlenmesi yollarının belirlenmesi ekonomik değeri oldukça yüksek olan deniz ticareti sektörü için büyük bir öneme sahiptir. Bu doğrultuda sektördeki paydaşlarına yön gösterebilmek ve alandaki akademik birikime katkı sağlamak amacıyla deniz ticareti sözleşmeleri alanında konferans, sempozyum ve yayınları vasıtası ile akademik çalışmalar yürütmek DEHUKAM’ın öncelikli çalışma alanlarındandır.

3- Karbonsuzlaştırma ve Emisyon Ticaret Sistemi

Denizcilik sektörü için karbonsuzlaştırma, gemi ve diğer sektör bileşenleri kaynaklı olumsuz çevresel etkilerin en aza indirilmesini amaçlayan güncel bir konudur. Bu kapsamda, Uluslararası Denizcilik Örgütü tarafından belirlenen emisyon azaltım hedefleri doğrultusunda, düşük karbonlu alternatif yakıtların kullanımı ve enerji verimliliği teknolojileri teşvik edilmektedir. Emisyon ticaret sistemi ise karbon emisyonlarını ekonomik modellerle sınırlayarak çevresel sürdürülebilirliği destekleyen bir mekanizmadır. Türkiye, denizcilik sektöründe emisyon azaltımına yönelik ulusal stratejiler geliştirmekte ve bu doğrultuda uluslararası iş birliklerini güçlendirmektedir. Denizcilik sektöründe karbonsuzlaştırma ve emisyon ticaretine ilişkin uluslararası hukuki mekanizmalar konusunda uyum çalışmaları yapmak ve ulusal düzenlemelerin geliştirilmesine katkı sunmak DEHUKAM’ın öncelikli çalışma alanlarındandır.

4- Sürdürülebilir Deniz Taşımacılığı

Deniz ticaretinin konusu bakımından deniz yolu ile yapılan taşımacılık esas unsurdur. Deniz taşımacılığı temelde yük ve yolcu taşımacılığı olarak ikiye ayrılabilir. Özellikle uzun mesafeli tedarik zincirleri ve seyahatler söz konusu olduğunda deniz yolu ile yük ve yolcu taşımacılığının ön plana çıktığı görülmektedir. Bu bakımdan yolcu ve yükün doğru zamanda doğru yerde sağlıklı olarak bulunabilmesi bakımından deniz taşımacılığına dair risklerin belirlenmesi, minimize edilmesi ve muhtemel uyuşmazlıkların önlenmesi ve çözümlenmesi hayati bir öneme sahiptir. Deniz taşımacılığının ülkemizde ve dünyada geliştirilmesi için konunun hukuki boyutunun derinlemesine irdelenmesi gerekmektedir. DEHUKAM kamu ve özel sektörde yer alan paydaşları ile iş birliği içerisinde akademik etkinlikler düzenleyerek yayınlar üretmekte ve projeler geliştirmektedir. Kaldı ki DEHUKAM, Türkiye’nin ilk Deniz Hukuku Akademisi’ni gerçekleştirmek suretiyle deniz taşımacılığının tüm boyutlarını, Türkiye’nin farklı üniversitelerinden gelen deniz hukuku alanında uzman 20 öğretim üyesi ile geniş kapsamı katılımcı topluluğuna 60 saatlik eğitim vererek ele almaktadır. Sürekliliği haiz bu Akademi’nin Türkiye’de bir ilk olması, ve her yıl gerçekleştirilmek amacıyla programlanmış olması DEHUKAM’ın sadece bugün değil sürekli olarak Türk deniz taşımacılığına katacağı çok değerli bir katkı olacaktır.

5- Uluslararası Ticaret

Deniz yolu ile gerçekleştirilen uluslararası ticaretin ekonomik büyüklüğü karşısında denizde ortaya çıkan risklerin azaltılması ile muhtemel uyuşmazlıkların önlenmesi ve çözümlenmesi bakımından deniz ticareti hukuku alanında yapılan düzenlemeler önem kazanmaktadır. Bu bakımdan uluslararası ticaretin sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla DEHUKAM kamu ve özel sektörde yer alan paydaşları ile iş birliği içerisinde akademik etkinlikler düzenleyerek yayınlar üretmekte ve projeler geliştirmektedir. Uluslararası ticaretin önemli bir bileşeni olan denizcilik sektörünün öncelikleri çerçevesinde uluslararası ticaret konularında proje ve danışmanlık faaliyetleri yürütmek DEHUKAM’ın öncelikli çalışma alanlarındandır.