DEHUKAM - Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
“Kapsayıcı ve eşitlikçi kaliteli eğitimin sağlanmasını ve herkes için yaşam boyu öğrenme fırsatlarının teşvik edilmesi”.
SKA’lar içerisinde dördüncü amaç,, erken çocukluk, ilköğretim, ortaöğretim, yükseköğretim, teknik ve mesleki eğitim gibi her düzeyde kapsayıcı ve eşitlikçi kaliteli eğitim sağlamayı taahhüt etmektedir. Cinsiyet, yaş, ırk, etnik köken ve engelliler, yerli halklar, göçmenler, çocuklar ve gençler, özellikle de savunmasız durumdakiler ne olursa olsun tüm insanlar, fırsatlardan yararlanmak ve topluma tam olarak katılmak için gereken bilgi ve becerileri edinmelerine yardımcı olacak yaşam boyu öğrenme fırsatlarına erişebilmelidir.
Birçok ülke yetersiz eğitim altyapısı, öğretmen açığı ve yetersiz öğretmen eğitimi gibi zorluklarla karşı karşıyadır. Teknoloji eğitim fırsatlarını genişletirken, eşitsizlikleri de artırmış, özellikle marjinal ve düşük gelirli topluluklarda milyonlarca insanı eğitime erişimden yoksun bırakmıştır.
DEHUKAM, deniz hukuku ve siyaseti ile ilgili akademik çalışmalar ve çalıştaylar aracılığı ile kapsayıcı ve kaliteli eğitime katkıda bulunmaktadır.
“Herkes için su ve sanitasyonun erişilebilirliğini ve sürdürülebilir yönetimini sağlamak”.
Milyarlarca insan temiz su ve sanitasyona erişim hakkından yararlanamadığı için, bu hedef herkes için su ve sanitasyonun erişilebilirliğini ve sürdürülebilir yönetimini sağlamak adına sunulmuştur.
Güvenli içme suyu, sanitasyon ve hijyen 2022’de hala milyarlarca insan için ulaşılamaz durumdadır. İstatistiklere göre, 2.4 milyar insan su sıkıntısı çeken ülkelerde yaşıyor, 2.2 milyar insan güvenli bir şekilde yönetilen içme suyundan, 3.5 milyar insan güvenli bir şekilde yönetilen sanitasyondan, 2.2 milyar insan temel el yıkama tesislerinden yoksun ve iç sulak alanlara bağımlı türlerin %81’i 1970’ten bu yana azalmış durumda.
DEHUKAM, özellikle su kalitesi, atık su yönetimi ve güvenli yeniden kullanımın iyileştirilmesi ile su ve sanitasyon yönetiminde yerel katılımın desteklenmesi amaçlarına yönelik birden çok projeye katkı sağlamaktadır. Bu projeler içerisinde, su yönetimi konusunda koordineli küresel eylemde bulunulması, iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki etkilerinin ele alınması ve ortak suların daha iyi yönetilmesi gibi çözümler DEHUKAM’ın katkılarıyla ele alınmaktadır.
“Herkes için karşılanabilir, güvenilir, sürdürülebilir ve modern enerjiye erişimi sağlamak”.
2022 yılında, küresel elektrik erişimi, özellikle COVID-19 ve Ukrayna çatışmasından kaynaklanan kesintiler nedeniyle, son on yılda ilk kez azalmıştır. Enerji yoğunluğu ve yenilenebilir enerji büyümesindeki iyileşmelere rağmen, gelişmekte olan ülkelerde temiz enerjiye yönelik uluslararası finansal akışlar yetersiz kalmaktadır. Mevcut oranla, 2030 yılına kadar 660 milyon insan hala elektrikten yoksun olacak ve 1,8 milyar insanın temiz yemek pişirmeye erişimi olmayacaktır.
Denizcilik sektörü ve DEHUKAM, özellikle enerji verimliliği konusunda SKA 7’nin gerçekleştirilmesinde önemli bir role sahiptir. DEHUKAM, 2030’a kadar enerjiye evrensel erişimi sağlamak için elektrifikasyon çabalarını hızlandırmanın, yenilenebilir enerji yatırımlarını artırmanın, enerji verimliliğini geliştirmenin ve destekleyici politikalar ve düzenleyici çerçeveler oluşturmanın önemini gerçekleştirdiği programlar ile vurgulamaktadır.
DEHUKAM projelerinden bazıları, petrol ve gazın deniz yoluyla taşınmasını düzenleyen uluslararası yönetmelikler ve enerji verimli deniz taşımacılığını teşvik edecek girişimlerin belirlenmesi ile ilgilidir. Bu kapsamdaki çeşitli düzenlemelerin uygulanmasının teşvik edilmesi, bu özel SKA’yı destekleyecektir.
Enerji yönetimi,kârlılığı artıran enerji verimli ve çevre dostu deniz taşımacılığı için kilit bir araçtır. DEHUKAM, düşük karbonlu denizcilik, enerji verimliliği ve yenilenebilir okyanus enerjisi kaynaklarına odaklanan denizcilik enerji yönetimi eğitimi ve araştırmaları alanındaki uzmanlığıyla bu hedefe katkıda bulunmaktadır.
“İstikrarlı, kapsayıcı ve sürdürülebilir ekoomik büyümeyi, tam ve üretken istihdamı ve herkes için insans yakışır işleri desteklemek”.
Denizcilerin refahı için duyulan endişe, özellikle denizcilerin problem yaşadığı yorgunluk, adil muamele, sorumluluk ve tazminat gibi konularda devam eden çalışmalarda görülmektedir. Bu amaç ışığında, denizcilere yönelik sağlık hizmetleri ve sosyal güvenlik koruması ile ilgili çeşitli konular DEHUKAM bünyesinde gerçekleştirilen eğitimler ve çalıştaylarda ele alınmaktadır.
DEHUKAM’ın denizcilik ve okyanus alanındaki eğitimleri, denizcilerin, balıkçıların ve liman çalışanlarının haklarının korunması ve geliştirilmesi üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir. 2006 Denizcilik Çalışma Sözleşmesi de dâhilolmak üzere ILO Sözleşmeleri ve Tavsiyeleri gibi denizcilik Sözleşmelerinin onaylanması ve uygulanması, denizcilik, balıkçılık, limanlar ve okyanus sektörlerindeki cinsiyet uçurumunun ele alınması ve eşit değerdeki iş için eşit ücret sağlanması da dâhil olmak üzere, denizcilik sektöründe kadınların teşvik edilmesiyle özellikle ilgilidir.
Amaç 8’e yönelik ilerleme, ticari gerilimler, gelişmekte olan ülkelerde artan borçlar, çatışmalar ve jeopolitik gerginliklerden kaynaklanan ve toplu olarak küresel ekonomik büyümeyi tehdit eden sorunlara maruz kalmıştır. Son yıllarda kadınlar ve gençler daha yüksek işsizlik oranlarıyla karşı karşıya kalmıştır. Kayıt dışı istihdam, 2023 yılında kayıt dışı işlerde çalışan 2 milyardan fazla işçinin sosyal korumadan yoksun olması nedeniyle önemli bir küresel sorun teşkil etmektedir.
Söz konusu negatif ilerlemenin yavaşlatılması için sürdürülebilir ekonomi politikaları, girişimcilik ve yenilikçiliğin desteklenmesi, kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması, işçi haklarının güvence altına alınması, sosyal adalet ve özellikle kadınlar ve gençler için kapsayıcı istihdam fırsatlarının yaratılması gerekmektedir.
“Dayanıklı altyapılar tesis etmek, kapsayıcı ve sürdürülebilir sanayileşmeyi desteklemek ve yenilikçiliği güçlendirmek”.
Otonom gemiler ve liman sektöründeki gelişmeler gibi teknolojik ilerlemeler, dayanıklı altyapının inşası ve ulaştırma sektörünün etkin bir şekilde işletilmesi için kilit öneme sahiptir. DEHUKAM, bu amaç doğrultusunda, kapasite geliştirme girişimlerinde bulunulan, yasal ve düzenleyici çerçeveler oluşturulan ve Üye Devletler için bilgi ve deneyim alışverişi gerçekleştirilen bir platform sağlayarak SKA 9’a katkıda bulunmaktadır.
Denizcilik ve limancılık sektörlerindeki yatırım, büyüme ve gelişme, bir ülkenin mevcut başarısının ve gelecekte daha fazla başarı için planlama yaptığının açık bir göstergesidir. Bu doğrultuda, DEHUKAM, deniz yoluyla ticareti teşvik ederek, denizciliği destekleyerek ve ulusal denizcilik hatlarını belirleyerek; liman altyapısını ve verimliliğini geliştirerek; balıkçılığı yöneterek ve koruyarak, açık deniz enerji üretimini araştırarak ve hatta turizmi teşvik ederek ulusal ekonomiyi desteklemektedir.
“İklim değişikliği ve etkileri ile mücadele için acilen eyleme geçmek”.
İklim değişikliğinin neden olduğu artan sıcak hava dalgaları, kuraklıklar ve seller şimdiden dünya çapında milyarlarca insanı etkilemekte ve küresel ekosistemlerde potansiyel olarak geri döndürülemez değişikliklere neden olmaktadır. Paris Anlaşmasında belirtildiği üzere, ısınmanın sanayi öncesi seviyelerin 1.5° C üzerinde sınırlandırılması için küresel sera gazı emisyonlarının 2025 yılından önce zirve yapması gerekmektedir. İklim değişikliği bilimini değerlendirmekten sorumlu BM organı olan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) göre, daha sonra 2030 yılına kadar %43 oranında azalmalı ve 2050 yılına kadar net sıfıra düşmelidir.
Buna karşılık olarak ülkeler, ulusal olarak belirlenen katkılar yoluyla emisyonları azaltmaya ve iklim etkilerine uyum sağlamaya yönelik iklim eylem planlarını dile getirmektedir. Ancak, mevcut ulusal taahhütler 1.5° C hedefini karşılamak için yeterli değildir. İklim felaketine doğru bir devrilme noktasından sürdürülebilir bir gelecek için bir dönüm noktasına geçmek adına, deniz ekosistemleri için sektörler de dâhil olmak üzere birçok sektörde acil emisyon azaltımlarına ihtiyaç vardır.
İklim değişikliğine yanıt vermek çağımızın en büyük zorluklarından biridir ve DEHUKAM bu zorluğun üstesinden gelmek için çalışmalarına devam etmektedir. Bu süreçte DEHUKAM, iklim değişikliği ve etkileriyle mücadele için acil eylemde bulunulmasına yönelik BM SKA 13’ü destekleyerek iklim değişikliğine karşı küresel mücadeleye katkıda bulunmayı sürdürmektedir.
“Sürdürülebilir kalkınma için okyanusları, denizleri ve deniz kaynaklarını korumak ve sürdürülebilir kullanmak”.
İnsan faaliyetleri, gezegenin en büyük ekosistemi olan okyanusları ve denizleri tehlikeye atmakta ve milyarlarca insanın geçim kaynaklarını etkilemektedir. Devam eden okyanus asitlenmesi ve artan okyanus sıcaklıkları deniz yaşamını tehdit etmekte ve deniz ekosistem hizmetlerini olumsuz etkilemektedir. Okyanuslar, deniz yaşamı için zararlı olan ve nihayetinde besin zincirine giren çoklu kirlilik kaynakları nedeniyle artan bir stres altındadır. Tüm bu olumsuzluklara ek olarak hızla artan balık tüketimi ve sektörü yönetmek için yetersiz kamu politikaları balık stoklarının tükenmesine yol açmıştır. Bu noktada, okyanus sağlığındaki düşüşle mücadele etmek için koruma çabalarının yoğunlaştırılması ve sürdürülebilir bir mavi ekonomi için çözümlerin benimsenmesi gerekmektedir. Bu, bütüncül doğal kaynak yönetimi ve ekonomik kalkınmayı desteklemek için kara, su, haliç, delta, kıyı, yakın kıyı ve okyanus ekosistemleri arasındaki bağlantıları doğrudan ele alan bir “kaynaktan denize” yaklaşımını içerir.
Denizlerin geniş alanları koruma altına alınmış olsa da daha yoğun çabalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda, DEHUKAM’ın ekosisteme duyarlı demirleme teknikleri üzerine yaptığı çalışmalar da dâhil olmak üzere deniz koruma alanları projeleri ve denizi ve biyolojik çeşitliliğini korumaya yönelik diğer etkili, alan bazlı önlemler son yıllarda önemli ölçüde artmıştır.
Uluslararası deniz taşımacılığı dünya okyanusları üzerinde gerçekleştiğinden, uluslararası deniz taşımacılığının emniyet ve güvenliğinin artırılması ve gemilerden kaynaklanan kirliliğin önlenmesine yönelik tedbirler DEHUKAM bünyesinde geliştirilmekte ve SKA 14 amacınaparalel olarak yürütülmektedir. Bu noktada DEHUKAM’ın rolünün önemli bir parçası, denizciliğin hassas dengeyi bozmadan küresel ekonomiye katkıda bulunmaya devam etmesini sağlamaktır.
“Uygulama araçlarını güçlendirmek ve sürdürülebilir kalkınma için küresel ortaklığı canlandırmak”.
Sürdürülebilir kalkınma için küresel ortaklıklar finans, teknoloji, ticaret ve veri gibi kilit alanları kapsamaktadır. Kalkınma için mali kaynakların harekete geçirilmesi, internet bağlantısının genişletilmesi ve istatistik sistemlerinin güçlendirilmesi konularında karışık eğilimler söz konusudur. Son zamanlarda, birçok gelişmekte olan ülke, rekor düzeydeki resmi kalkınma yardımlarına ve küresel doğrudan yabancı yatırım ve işçi dövizi akışlarındaki güçlü toparlanmaya rağmen, salgının etkilerinden kurtulmak için mücadele etmektedir. Birbiriyle yarışan öncelikler ve sınırlı mali alan nedeniyle birçok ülke ekonomik toparlanmaya her zamankinden daha zor ulaşmaktadır.
Bu kalkınma hedefi doğrultusunda DEHUKAM, denizcilik ve okyanusla ilgili kurumlarla birçok ortaklık kurmakta ve denizcilik camiasının sürdürülebilir kalkınmasına önemli katkılarda bulunmaktadır.
Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi
Emek Mahallesi, 19. Sokak. No:84, 06590 Çankaya/Ankara, Türkiye
Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Araştırma Merkezi (DEHUKAM) © 2025 Tüm Hakları Saklıdır.
